วัดหลวง โบราณสถานสำคัญยุคแรกในการก่อตั้งจังหวัดอุบลราชธานี

  วัดหลวง โบราณสถานสำคัญยุคแรกในการก่อตั้งจังหวัดอุบลราชธานี สิ่งที่ทำให้คนรุ่นหลังรำลึกถึงคุณงามความดี เจ้าคำผง ผู้สร้างเมืองอุบลราชธานีแคนแรก

               ในช่วงวันที่ 9 – 10 พฤศจิกายน ของทุกปี ประชาชนชาวจังหวัดอุบลราชธานี ยโสธร และอำนาจเจริญ ร่วมกันจัดงานสดุดีวีรกรรมพระปทุมวรราชสุริยวงศ์ หรือเจ้าคำผง เพื่อเป็นการรำลึกถึงคุณงามความดีของเจ้าคำผง ผู้สร้างเมืองอุบลราชธานี ในปัจจุบันนี้ หลักฐานที่แสดงให้เห็นเด่นชัดถึงความเจริญรุ่งเรืองของจังหวัดอุบลราชธานี ในสมัยที่พระปทุมวรราชสุริยวงศ์ หรือเจ้าคำผง ปกครองจังหวัดอุบลราชธานี คือ วัดหลวง

               โดยหลังจากที่ เจ้าคำผง สร้างเมืองอุบลราชธานีเรียบร้อยแล้ว ได้ทำการก่อสร้างวัดหลวง ขึ้นเป็นวัดแห่งแรกของเมืองอุบลราชธานี เมื่อ พ.ศ. 2324 เพื่อสืบทอดพุทธศาสนา และให้พระสงฆ์ที่อพยพมาจากเวียงจันทน์ได้มีที่อยู่จำพรรษา โดยมีอุปราช ราชบุตร ราชวงศ์ ได้เห็นร่วมกันว่า สถานที่ก่อตั้งวัดหลวงทุกวันนี้ (ติดกับริมฝั่งแม่น้ำมูล ใกล้ตลาดสดเทศบาล 3 หรือตลาดใหญ่ ภายในเขตเทศบาลนครอุบลราชธานี) มีชัยภูมิที่ดี เหมาะสมที่จะสร้างวัดได้ จึงพร้อมใจกันสร้างเป็นวัดที่ใหญ่โต ในปี พ.ศ.2324 และสร้างองค์พระประธานชื่อว่า พระเจ้าใหญ่องค์หลวง  เป็นวัดที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ คือ เป็นวัดสำหรับถือน้ำพิพัฒน์สัตยา

               สำหรับการตั้งชื่อวัดหลวง นั้น เนื่องจาก พระปทุมวรราชสุริยวงศ์ หรือเจ้าคำผง ต้องการให้ตรงกับนามของท่านที่เป็นผู้สร้าง ซึ่งชาวเมืองเรียกว่า เจ้าองค์หลวง หรือ อัญญาหลวง และอีกประการคือ วัดตั้งอยู่ติดกับคุ้มของท่าน ซึ่งเรียกว่า คุ้มเจ้าหลวง

               การจัดงานสดุดีวีรกรรมพระปทุมวรราชสุริยวงศ์ หรือเจ้าคำผง ปีนี้ กำหนดจัดขึ้น 2 วัน คือ ระหว่างวันที่ 9 – 10 พฤศจิกายน 2555

กิจกรรมในวันที่ 9 พฤศจิกายน 2555 เริ่มตั้งแต่เวลา 09.00 น. ชมการจัดแสดงนิทรรศการบอกเล่าเก้าสิบเรื่องเมืองอุบลฯ นิทรรศการภาพเก่าเล่าขานตำนานเมืองอุบล นิทรรศการอนุสาวรีย์แห่งความดี และการสาธิตภูมิปัญญาชาวอุบลราชธานี ส่วนช่วงเย็น พิธีเจริญพระพุทธมนต์ และงานสมโภชน์ ณ ศาลาจัตุรมุข ทุ่งศรีเมือง

กิจกรรมวันที่ 10 พฤศจิกายน 2555 เวลา 06.30 น. ที่บริเวณวัดหลวง ประกอบพิธีไหว้พระเจ้าองค์หลวงและอัฐเชิญดวงวิญญาณเจ้าคำผง จากนั้นเป็นพิธีอัญเชิญเครื่องยศเจ้าเมืองตามแบบโบราณจากวัดหลวง มายังบริเวณทุ่งศรีเมือง เพื่อประกอบพิธีสดุดีวีรกรรมพระปทุมวรราชสุริยวงษ์ หรือเจ้าคำผง ประกอบด้วย พิธีเปลี่ยนผ้าแพรและสักการะ วางขันหมากเบ็ง กล่าวสดุดีวีรกรรมพระปทุมวรราชสุริยวงษ์ หรือเจ้าคำผง และการแสดงศิลปะพื้นบ้านจากประชาชนชาวจังหวัดอุบลราชธานี ยโสธร และอำนาจเจริญ

               จึงขอเชิญประชาชนชาวจังหวัดอุบลราชธานี ยโสธร และอำนาจเจริญ และผู้ที่สนใจเข้าร่วมงานสดุดีวีรกรรม พระปทุมวรราชสุริยวงษ์ หรือเจ้าคำผง ประจำปี 2555 วันที่ 9 ถึงวันที่ 10 พฤศจิกายน นี้ ณ บริเวณอนุสาวรีย์พระปทุมวรราชสุริยวงศ์ ทุ่งศรีเมืองอุบลราชธานี